Bu yazıda 3D yazıcılarda PLA filamenti ile üretilmiş bir parçaya nasıl “Post Process” işlemi uygulanacağını paylaşacağız. Post Processing türkçeye rötüşlama olarak çevrilsede esasında bir süreci anlatmak için kullanılan tanımdır. Ham haldeki bir ürünün, bitirilmiş son haline gelmesi için yapılan işlemlemlerin tümüne Post Processing denebilir.

Başlamadan Önce Yapmanız Gerekenler…

1- İyi bir baskı ile başlayın.

Tüm işlemlerin sonucunda modelinizin pürüzsüz bir yüzeye sahip olmasını ve boyama sonrası güzel gözükmesini istiyorsanız kesinlikle iyi bir baskı ile başlamanız gerekir. Makinanızın çözünürlük değerini ayarlayın, unutmayın katmanlar arasındaki çözünürlük değeri yüksek olursa yazıcınız daha kaliteli basacaktır. Fakat yüksek kalite, uzun saatler baskıyı beklemenizi gerektirir. Kaliteyi düşük tutarsanız bu seferde post process işleminde zaman harcarsınız. Bu sebeplerden makinanızın optimum baskı değerini öğremekle işe başlayın.

Örnek: Zortrax M200 3d yazıcı ABS baskıda en yüksek kalitede baskısı 90 mikron olsada ideal baskısını 190 mikron olarak ayarlamak doğru olacaktır. Aynı şekilde Makerbot Replicator 2 PLA baskısında kalite değeri 100 mikron olsada, zaman ve performans açısından 200 mikron daha idealdir.

2- Çalışma Ortamınızı Hazırlayın.

Post process işlemine başlamadan önce kendinize bir mekan hazırlayın. Atölyeniz var ise sorun yok ama işlemi evde gerçekleştirecekseniz temiz hava alan bir mekan olmasına dikkat edin. Tozları tutacak halı gibi eşyaları kaldırın ve eğer sprey boyama yapmayı düşünüyorsanız büyük bir koli almanızı tavsiye ederiz. Boyama işlemini kolinin içinde yaparsanız yanlışlıkla bir yeri boyamamış olursunuz.

3- Gerekli Malzemeleri Edinin.

İşlem sırasında kullanacağınız farklı işlevleri olan malzemeler ve  araçlar olacaktır. Bu malzeme ve araçların hepsi zorunlu olmasada elinizin altında bulunmaları işinizi kolaylaştırır. Aşağıdaki listede yer alanlar dışında  farklı bir çok malzeme ve araç kullanılabilir. Bu yazıda biz 3BFab olarak Post Process işlemi sırasında neler kullanıyoruz? Bunları düşündük ve sizlerle paylaştık…

1)  Zımparalama Araçları

3D baskınızdan sonra modelinizdeki yüzeyleri en iyi şekilde temizlemek ve pürüzsüz hale getirmek için farklı tipte zımparalama araçlarına ihtiyaç duyarsınız. Farklı araçlar size daha fazla kontrol sağlayacaktır.

• Çeşitli kalınlıklarda zımpara kağıdı : 60-100 kalın kum zımparadan 1200 numaraya kadar ince zımpara kağıdı
• Kağıt tırnak törpüsü : Zımpara ile müdahale edemiyeceğiz ince yerler için
• Dremel el aleti : Zorunlu olmasada elinizin altında olması bazen kolaylık sağlayacaktır

2) Emniyet Araçları

Zımpara ve boyama sürecinde oluşan zararlı partüküllerden korunmanız için kesinlikle gereklidir.

• İş Gözlüğü : Zımpara boya gibi işlerde korunmak için
• Toz Maskesi : Zımpara ve boyama  işleminde zararlı tozları solumamak için
• İş Eldiveni : Zımpara ve boya yaparken elinizi korumak için iş eldiveni

3) Macun ve Yapıştırma Araçları

Boyama öncesinde yüzeyi pürüzsüz bir biçimde hazırlamanız, kırık parçaları onarmanız için gerekli araçlardır.

• Polyester macun : Kuruması biraz daha geç olsada derin çatlak veya bozuk alanlarda kullanılabilir. Zımparalaması yoklama macununa göre daha zordur
• Rapid yoklama macunu : Otomotiv sektöründe kullanılan yoklama macunu ince alanları kapatmak için kullanılır. Çabuk kurur ve zımparalaması daha kolaydır. Çabuk kuruduğu için uygulamayı hızlı yapmak gerekir
• Mala ve Spatula  : Macun uygulaması için gerekli farklı boyutlarda.
• Kloroform veya hızlı yapıştırıcılar : Farklı tip hızlı yapıştırıcılar kullanılabilir. Fakat kloroform parçalarınızı iz bırakmadan ve kaynaştırarak yapıştırır (PLA filamenti için geçerlidir).

4) Temizleme Araçları

Zımparalama ve boya işlemleri süresince modelinizi temizlemeniz yüzeyi daha iyi görmenizi sağlar. Özellikle boyama işleminden önce  modeli iyice temizlerseniz boyanın daha pürüzsüz olmasını sağlarsınız.

• Bulaşık Süngeri : Zımparalama işlemi sırasında yüzeyleri daha iyi görebilmek için arada ıslak süngerle silmek iyi bir çözümdür.
• Diş Fırçası : Ulaşması zor yerleri ıslatarak temizleyebilirsiniz.
• Kalın makyaj Fırçası : Ulaşması zor yerlerdeki tozları temizleyebilirsiniz.
• Hava tabancası : Hava tabancanız varsa tozları temizlemeniz daha kolay olacaktır.

5) Maskeleme ve Boyama Araçları

Yüzeyin zımparalama ve temizleme işleminden sonra boyama için gerekli araçlar.

• Üniversal akrilik astarı : Boyama öncesi astar. Boyanın plastik yüzeye tutunması için gereklidir.
• Maskeleme bantı : Boya yaparken belli alanları kapatmak için.
• Oyun hamuru : Bazen maskeleme yaparken zor ve ayrıntılı  yüzeylere bant tutmayabilir. Böyle durumlarda çocuklar için satılan oyun hamurlarını modele yapıştırarak maskeleme aracı olarak kullanılabilirsiniz.
• Çeşitli renklerde spray boyalar : Düz renkler, fosforlu renkler, metalik renkler kullanılabilir.
• Boyama sonrası sprey vernik : Parlak veya mat kullanılabilir.

Hazırsanız İşe Koyulalım…

Bu bölümde Post Process için kısaca hangi işlemleri yaptığımızı paylaşacağız. Böylece sizde kendi baskılarınıza bu işlemleri uygulayarak son ürüne daha yakın görseller elde edebilirsiniz.

1- Kalın kum zımparası ile başlayın

Modelin alttaki kaide parçasından başlamaya karar verdik. İlk işlem olarak 60-80 numara kum zımparası ile modeli zımparalamaya başlayalım. Amacımız dışa doğru taşan katmanları taraşlıyarak düz bir yüzey oluşturmak. Bu işlem sırasında katmanların çapraz yönlerine doğru başlattığımız zımparalama işlemini dairesel hareketlerle bitiriyoruz. Arada bir nemli süngerle silerek modeli temizleyin ve işlemi kontrol edin. İşlem bittiğinde modelin yüzeyinde içe doğru ince çizikler kalacaktır. Bunları daha sonra kapatacağız. Fazla zımparalamak özellikle eğimli yüzeylerde deformasyona yol açabilir.

2- Astar boya atın

Bu aşamada yüzeyin kontrolünü daha iyi yapmak ve çok ufak çizik alanları kapatmak için üniversal astar uygulayabilirsiniz. Üniversal astar normalde boya öncesi uygulanan bir üründür. Uygulandığında mat bir yüzey oluşturduğu  bozuk yüzeyleri daha iyi görmemizi sağladığı için kullanıyoruz.

ipucu: 25-30 cm uzaktan uygulayın, kutuyu bolca çalkalayın ve spreyin tetiğine devamlı basmayın. Genellikle sprey boyama yapanlar boyamadan önce çalkalama yaparlar ve boyamaya başlarlar. Doğru boya akışı için 10 tetiklemede bir kutuyu çalkalamayı unutmayın.

3- Sorunlu bölgeleri tespit edin

Astar boyayı 20-25 dk kurumaya bıraktıktan sonra modeli kontrol edin. Sorunlu gördüğünüz bölgeleri kalemle işaretliyebilirsiniz. Şimdi 120 numara ve üstü ince bir zımpara kullanarak tekrar zımparılıyoruz. İşlem sıranda modeli ıslatmanızı tavsiye ederiz. Böylece zımparanın altında boya topaklanması olmayacaktır. Yüzey hoşunuza gidene kadar işleme devam edin.

4- Gerekliyse macun uygulayın 

Eğer zımparalama işlemi sonunda yüzey istediğiniz kadar pürüzsüz olmadıysa macun uygulayabilirsiniz. Modelinizi iyice temizledikten sonra bozuk alanlara veya modelin tümüne macun uygulayayın. Modeldeki sorunlu yüzeylerin ince hatlarda olması sebebiyle Rapid Yoklama Macunu kullandık. Bu macun genellikle kaportacılar tarafından otomobillerin yüzeylerinde oluşan çizikleri kapatmak için kullanılır, ince bir yüzey şeklinde sürülebilir, çabuk kurur ve kolay zımparalanır. İlk denemenizde iyi bir iş çıkaramayabilirsiniz bu sebeple önce bolca deneme yapmanızı tavsiye ederiz.

5- Yüzeyi pürüzsüz olana kadar zımparalayın

Macunun tam kuruması için 1 saat bekleyin. Sonra ince grenli bir zımpara ile tekrar zımparalayın. İşlemin  kolay olması için zımparayı ıslatabilirsiniz. Modelin yüzeyi istediğiniz gibi olduğunda modeli iyice temizleyin ve tekrar üniversal astar uygulayın.

6- Boya ve vernik atarak Post Process’i bitirin. 

Son astardan sonra boyamaya başlayın. Biz modeldeki ana parçaları metalik yeşil bir renk ile boyadık. Vida ve çark gibi parçalara macun ve zımpara uygulamadık. Boyama işlemininde sabırlı olun birinci kat boyada model istediğiniz gibi gözükmeyebilir. İlk katın kurumasını bekleyin ve ikinci kat boyayı uygulayın. Kuruma işlemi sonrasında modeli inceleyin ve gerekirse bir kat daha uygulayın.

Boyama işlemi bittiğinde mat veya parlak vernik uygulayabilirsiniz. Biz modele iki kat parlak vernik uyguladık. Vernik işlemindede spreyi uzaktan ve yavaş yavaş uygulamaya özen gösterin. Birinci kat kuruduktan sonra ikinci katı uygulayabilirsiniz.

ipucu: Boyama ve vernikleme işleminde sabırsız davranmak modelin üzerinde akıtma olmasına ve şimdiye kadar yaptığınız tüm çabaların boşa gitmesine neden olur. Birinci kat boyada modelin yüzeyinin mükemmel olmasını beklemeyin.

Biz 3BFab olarak yaptığımız Post Process işleminden oldukça memnun kaldık. Sizde  PLA ile üretilmiş modellerinize bu işlemleri uygulayarak gerçeğe daha yakın prototipler elde edebilirsiniz…